Het besluit van de VS om een tarief van 25% te heffen op alle invoer van staal en aluminium leidde tot onmiddellijke vergelding door de EU, gericht op politiek gevoelige Amerikaanse exportproducten. Hoewel de tarieven betrekking hebben op alle invoer uit de VS, is dit de eerste keer dat de EU direct in het geding komt. Er zijn twee belangrijke dingen op te merken over deze tarieven.
Ten eerste treffen ze een relatief klein deel van de handel (circa 5% van de EU-export naar de VS en circa 8% van de import uit de VS) en ABN AMRO verwacht dat de macro-economische impact klein zal zijn. Ten tweede zijn ze desondanks veel groter dan de staal- en aluminiumtarieven in Trumps handelsoorlog van 2018. Dit komt omdat ze niet alleen ruw staal en aluminium treffen, maar ook afgeleide producten. In 2024 exporteerde de EU voor 9,5 miljard euro aan staal en aluminium naar de VS, maar volgens schattingen van de EU zal dit keer ongeveer 28 miljard euro aan totale export getroffen worden door de nieuwe heffingen.
De reactie van de EU is daarom ook veel groter, met bijna volledige vergelding in natura van € voor €. In eerste instantie zal de EU per 1 april de schorsing van eerdere tarieven op bijvoorbeeld bourbon en Harley-Davidsons intrekken, goed voor ongeveer 7,5 miljard euro aan import uit de VS. Daarnaast krijgt nog eens 18,5 miljard euro aan import in april met tariefstijgingen te maken, afhankelijk van goedkeuring door de EU-lidstaten. Deze laatste zouden op 13 april van kracht kunnen worden. 
Foto: Dreamstime.
Wat zal het effect zijn op de groei en inflatie in de eurozone?
Hoewel de staal- en aluminiumtarieven veel hoger zijn dan in de Trump 1.0, zijn ze nog steeds relatief klein en vertegenwoordigen ze een stijging van 1,3pp in het handelsgewogen tarief op EU-export naar de VS. Dit is nog steeds ruim binnen de grenzen van het basisscenario voor een stijging van het handelsgewogen tarief met 5pp, en is daarom volledig in overeenstemming met onze voorspellingen van de groei. ABN AMRO verwacht nog steeds dat de 'frontloading' van de handel begin 2025 de groei aanvankelijk zal opdrijven, waarna de rem steeds groter wordt naarmate het jaar vordert en tot in 2026 de groei wordt gedrukt. De tarieven zijn daarom volledig in overeenstemming met onze verwachting van 1,2% groei in 2025 en 0,8% in 2026. Hoewel de vergeldingsmaatregelen meer zijn dan verwacht voor deze specifieke ronde van de handelsoorlog (ABN AMRO verwachtte geen vergeldingsmaatregelen in natura van € voor €, maar eerder beperktere en gerichtere), is het effect van deze specifieke vergeldingsmaatregelen op de inflatie bijna verwaarloosbaar is. De tarieven zijn gericht op 8% van de EU-invoer uit de VS; het aandeel van de VS in de totale EU-invoer is 13%; ongeveer 20-30% van de totale goederenconsumptie wordt geïmporteerd; en goederen maken 26% uit van het HICP-pakket. Op basis hiervan voegt een tariefstijging van 25% op 26 miljard euro aan invoer direct 0,017pp toe aan de inflatie in de eurozone (en dit gaat uit van een volledige doorberekening).
En voor Nederland?
In 2024 exporteerde Nederland voor ongeveer 1 miljard euro aan aluminium en staal naar de VS, wat neerkomt op 2,5% van de totale export van Nederland naar de VS. Dit cijfer is iets hoger dan het EU-gemiddelde van 1,8%. Bijgevolg is het dat het effect van de tarieven op de export van staal en aluminium iets groter is voor Nederland. Met de onlangs aangekondigde opname van afgeleide producten in het tariefstelsel, suggereert onze eerste analyse echter dat het relatieve verschil in het aandeel van de totale export van Nederland en de eurozone kleiner wordt, waardoor de totale effecten meer op één lijn komen te liggen. Daarnaast lijkt deze tarievenronde een grotere impact te hebben dan de vorige door het ontbreken van uitzonderingen voor de staalsector, zoals Tata Steel, die eerder was vrijgesteldvan de tarieven vanwege de productie van staalproducten die niet in de VS worden gemaakt. Momenteel lijken dergelijke uitzonderingen niet van kracht te zijn.
Net zoals voor de bredere eurozone, is de tariefstijging weliswaar aanzienlijk groter dan in het vorige geval, maar nog steeds relatief beperkt. De stijging van het handelsgewogen tarief met ruwweg 1,3pp is nog steeds ruim binnen de grenzen van het basisscenario van een stijging van het handelsgewogen gemiddelde tarief met 5pp. Dit betekent dat de tarieven consistent zijn met onze voorspellingen voor een groei van 1,8% voor dit jaar en 1,0% voor volgend jaar.
De andere kant van de medaille
Zoals hierboven uitgelegd, heeft de EU aangekondigd dat zij vergeldingsmaatregelen zal nemen met gerichte tarieven die vergelijkbaar zijn met de vorige tariefperiode en die op 1 april van kracht zullen worden. De commissie bereidt aanvullende maatregelen voor die gepland staan voor 13 april. Van de goederen waarvoor vergeldingsmaatregelen gelden, zijn bepaalde sectoren, zoals bijvoorbeeld cosmetica, glasproducten en elektrische apparaten, relatief afhankelijker van import uit de VS. Toch zijn de vergeldingsheffingen zo gemaakt dat ze de schade voor de Europese economieën te beperken.
Net als in de vorige tariefperiode verwacht ABN AMRO dat Nederlandse bedrijven hun import van deze goederen uit de VS aanzienlijk zullen verminderen en dat het grootste deel van de extra tariefkosten voor rekening van Nederlandse importeurs zal komen, omdat het onwaarschijnlijk is dat Amerikaanse exporteurs hun prijzen zullen verlagen. Toch zal het effect op de inflatie naar verwachting bijna verwaarloosbaar zijn, net als voor de eurozone als geheel.
2 april blijft de grote aankondiging om in de gaten te houden
Hoewel dit het startschot is voor een waarschijnlijke handelsoorlog tussen de VS en de EU, zal de belangrijkste ontwikkeling om in de gaten te houden op 2 april komen, wanneer de VS hun zogenaamde wederkerige tarieven zullen aankondigen. Dit kan leiden tot veel grotere en bredere tariefstijgingen ter compensatie van de btw (die geen handelsbelemmering is, maar door de regering-Trump wel als een handelsbelemmering is aangemerkt). ABN AMRO heeft de potentiële impact van grotere en bredere tariefstijgingen hieruiteengezet en zullen het basisscenario na de aankondiging in april waarschijnlijk herzien.
Bron: ABN AMRO
Schrijf je in voor onze dagelijkse nieuwsbrief om al het laatste nieuws direct per e-mail te ontvangen!
Inschrijven Ik ben al ingeschreven