Na een lange periode van afnemende verkopen ziet de groothandel het tij geleidelijk keren. Gedragen door groei bij voedingsgroothandels ontwikkelden omzet en verkoopvolumes zich in het derde kwartaal van 2024 tijdelijk minder negatief. Het najaar was weer minder rooskleurig, waardoor er in 2024 uiteindelijk niet of nauwelijks sprake was van groei. De hoge inflatie en daaropvolgende rentestijgingen hebben de binnen- en buitenlandse goederenvraag twee jaar lang sterk onder druk gezet. Dit is nog eens versterkt door een tweetal ontwikkelingen die uit de coronacrisis voortvloeien. Enerzijds is de vraag naar goederen verzadigd door de verkooppiek tijdens de coronapandemie. Anderzijds hebben producenten en groothandels grote voorraden opgebouwd door de plotselinge vraag en aanhoudende ketenproblemen. Dat meldt ING.
Substantiële groei in 2025
In Nederland en de rest van Europa krijgen consumenten door loonstijgingen meer bestedingsruimte. Bovendien is de inflatie fors afgenomen, waardoor een verdere rentedaling in de lijn der verwachting ligt. Dit alles leidt tot een aantrekkende export, een grotere binnenlandse vraag en enige hernieuwde voorraadvorming. Wij verwachten daarom een positieve omslag in de groothandelsactiviteit. In 2025 zal de volumegroei voor het eerst in vier jaar tijd weer substantieel zijn (+1,5%). De economische groei in Europa is matig, vooral in Duitsland, veruit de belangrijkste handelspartner. Daardoor zal de groei niet uitbundig zijn.
Hoge inkoopprijzen en ingezakte vraag zorgen al twee jaar voor margedruk
De winstmarges staan al ruim twee jaar onder druk. De enorm gestegen inkoopprijzen hebben groothandelaren lang niet altijd volledig aan klanten kunnen doorberekenen. Daarnaast hebben de hoge rente in combinatie met omvangrijke voorraden tot oplopende werkkapitaalkosten geleid. De normalisering van inkoopprijzen biedt de groothandel enerzijds een welkome verlichting, maar is deels ook een teken van een kwakkelende economie.
Weinig enthousiasme over orderboeken, maar meer orders in de pijplijn
Groothandelaren zijn nog altijd niet erg te spreken over hun orderboeken. Wel ontvangen zij weer meer nieuwe orders. Dit sterkt ons in de verwachting dat 2025 een beter jaar wordt. Gezien de aanhoudende geopolitieke onrust is het niet verrassend dat groothandelaren voorlopig nog geen hoge verwachtingen van de buitenlandse vraag hebben. Wel zijn de vooruitzichten voor de export verbeterd door de toenemende koopkracht van consumenten.
Voorraden meer in lijn met verwachte afzet
De langdurige afbouw van goederenvoorraden lijkt op zijn eind te lopen. Nog slechts een kleine meerderheid van groothandelaren vindt de voorraad handelsgoederen te hoog. Ook industriële voorraden zijn meer in lijn gebracht met de verwachte afzet. Wanneer de vraag aantrekt, kan hernieuwde voorraadopbouw in waardeketens tot extra groei in de groothandel leiden – het zogenoemde zweepslageffect.
Importheffingen VS hangen boven de markt
Dat geldt niet voor de export naar de VS. De dreiging van Amerikaanse invoerheffingen zorgt begin 2025 voor extra goederenvraag in de VS, doordat importeurs de aankoop van belangrijke goederen daardoor naar voren halen. Maar uiteindelijk drukken eventuele heffingen op Europese producten de exportvolumes. Vooralsnog blijft het onduidelijk op welke manier de VS-importheffingen gaat verhogen, maar sinds zijn verkiezing lijkt Trump vastberaden om heffingen als belangrijk beleidsinstrument te willen gebruiken. Tijdens zijn campagne leek Trump te sturen op heffingen van 10 of 20% op producten uit alle landen behalve China. Zo'n grote beleidswijziging naar 10% voor Europa zou volgens het CPB
de Nederlandse handel met meer dan 1% kunnen verlagen. In totaal ging in 2023 €52 miljard aan goederen van Nederland naar de VS, 6,5% van het totaal. De Amerikaanse economie groeit sterker dan die van de EU en de export naar de VS is al twee jaar bovengemiddeld sterk toegenomen, in 2024 met 6%, terwijl de totale goederenexport afgelopen jaar 1% afnam.
Bron: ING