De productie van de industrie was in 2023 bijna 20 keer hoger dan honderd jaar geleden. Dat komt neer op een gemiddeld groeipercentage van 3 procent per jaar. In de afgelopen honderd jaar is de samenstelling van de industrie sterk veranderd. In het kader van zijn 125-jarig bestaan besteedt het CBS dit jaar extra aandacht aan historische ontwikkelingen.
Foto ter illustratie: Dreamstime.
De CBS-statistieken over de productie van de industrie gaan terug tot 1922. In de jaren twintig en dertig waren vooral industrieën zoals textiel, scheepsbouw en voedselverwerking belangrijk in Nederland. Na de Tweede Wereldoorlog was de wederopbouw een belangrijke factor voor een sterke groei van de industrie. In 1974 was de productie van de industrie meer dan vier keer hoger dan in 1949. De oliecrises in de jaren zeventig zorgden voor stijgende kosten en een stagnerende productie. Vanaf de jaren tachtig werden een aantal industrieën verplaatst naar landen met lagere loonkosten. Hierdoor begon de industrie steeds meer te focussen op hoogwaardige productie en technieken en trok de groei weer aan. Sinds de eeuwwisseling is de industrie blijven groeien, ondanks de impact van de financiële crisis en de coronapandemie.
Textiel, kleding en leer piekt in jaren zestig
De Nederlandse textiel-, kleding- en lederindustrie kende vanaf de jaren vijftig een bloeiperiode met een sterke groei van de productie. De productie van de kledingindustrie bereikte in 1964 een piek en was toen in tien jaar tijd verdubbeld. Deze industrieën waren vooral gecentreerd in enkele gebieden zoals Tilburg, Waalwijk en Enschede. Vanaf halverwege de jaren zestig begon de productie te krimpen als gevolg van toenemende concurrentie uit landen met lagere loonkosten. In 2023 was de productie van de kleding- en lederindustrie meer dan gehalveerd ten opzichte van de piek in de jaren zestig. De productie van de textielindustrie is in diezelfde periode met een kwart gekrompen.
Minder mensen werkzaam in de industrie
Honderd jaar geleden werkte 28 procent van de werkzame beroepsbevolking in de industrie. In de jaren na de Tweede Wereldoorlog groeide dat door tot een piek in 1960, toen een derde van de werkzame beroepsbevolking actief was in de industrie. In de decennia daarna daalde het aandeel steeds verder. In 2023 was iets meer dan 8 procent van de werkzame beroepsbevolking actief in de industrie. Ook in absolute aantallen lag het aantal industriële banen in 2023 lager dan tijdens de piek van 1960. De groei van arbeidsproductiviteit heeft ervoor gezorgd dat de productie van de industrie in deze periode is blijven groeien.