Hemelwaterafvoer in stedelijke gebieden is een groeiende uitdaging in Nederland, mede door de toenemende effecten van klimaatverandering. Hevige regenbuien komen steeds vaker voor, wat leidt tot wateroverlast, vooral in dichtbevolkte gebieden.
De verharde oppervlakken in steden, zoals wegen en gebouwen, verminderen de natuurlijke infiltratie van regenwater in de bodem, waardoor de druk op het rioleringssysteem toeneemt. Dit artikel bespreekt de belangrijkste uitdagingen en onderzoekt de huidige en toekomstige oplossingen voor effectief waterbeheer in stedelijke omgevingen.
© Dreamstime.
Uitdagingen van hemelwaterbeheer
Een van de grootste uitdagingen in stedelijke gebieden is de toename van extreme regenval, veroorzaakt door klimaatverandering. Dit resulteert in overbelaste rioleringen en wateroverlast, met name in dichtbebouwde steden zoals in de Randstad. Door de beperkte infiltratiecapaciteit van stedelijke bodems, kan het water niet snel genoeg wegvloeien, wat leidt tot ondergelopen straten en infrastructuurproblemen.
Daarnaast speelt de "versteende" stedelijke omgeving een cruciale rol. Grote hoeveelheden asfalt en beton verminderen de capaciteit van stedelijke gebieden om water op te nemen, wat leidt tot een verhoogde kans op overstromingen. Dit probleem wordt verder verergerd door de concentratie van neerslag in stedelijke gebieden, wat vaak resulteert in overstromingen, vooral tijdens hevige regenbuien.
Wet- en regelgeving
In Nederland is de regelgeving rond hemelwaterbeheer gericht op het minimaliseren van de belasting op het rioleringssysteem en het bevorderen van lokale waterinfiltratie. De overheid moedigt het gebruik van regenwater voor niet-drinkbare toepassingen aan en ontmoedigt het lozen van hemelwater in het vuilwaterriool. Lokaal beleid kan variëren, maar het algemene doel is om het regenwater zoveel mogelijk lokaal vast te houden of te infiltreren om zo het risico op overbelasting van het riool te verminderen.
Innovatieve oplossingen
Om de uitdagingen van hemelwaterafvoer aan te pakken, worden verschillende innovatieve technieken en infrastructuren ingezet:
-Urban Waterbuffer (UWB): Dit systeem vangt regenwater op, zuivert het en slaat het op voor later gebruik, bijvoorbeeld voor het besproeien van sportvelden of het koelen van stedelijke omgevingen. In Rotterdam wordt het systeem al toegepast, waar het niet alleen bijdraagt aan waterbeheer, maar ook helpt bij het bestrijden van hittestress en het verbeteren van de ruimtelijke kwaliteit.
-Ondergrondse waterberging: Ondergrondse systemen zoals Rockflow maken gebruik van steenwol om regenwater op te vangen en langzaam terug te geven aan de bodem. Deze systemen zijn bijzonder nuttig in gebieden met hoge grondwaterstanden en kunnen wateroverlast aanzienlijk verminderen door het water lokaal te bufferen en gedoseerd af te voeren.
-Groene daken en waterdoorlatende verharding: Het aanleggen van groene daken en het gebruik van waterdoorlatende materialen voor bestrating zijn effectieve manieren om regenwater op te vangen en infiltratie te bevorderen. Deze methoden verminderen de afvoer van regenwater naar het riool en helpen bij het beheer van wateroverlast.
Toekomstperspectief
De verwachting is dat de frequentie en intensiteit van extreme regenval zullen toenemen, wat een aanhoudende uitdaging vormt voor het stedelijke waterbeheer in Nederland. Het is essentieel dat steden zich blijven aanpassen door de integratie van innovatieve oplossingen en een sterke nadruk op duurzame stadsontwikkeling. Hemelwaterbeheer moet een integraal onderdeel worden van het ruimtelijk beleid, met een focus op klimaatbestendigheid en de bescherming van stedelijke infrastructuur tegen toekomstige klimaatrisico's.
Voor effectief hemelwaterbeheer is samenwerking vereist
Het effectief beheren van hemelwater in stedelijke gebieden vereist een holistische aanpak, waarin regelgeving, innovatieve technologieën en lokale aanpassingen samenkomen. Alleen door een gezamenlijke inspanning van overheden, bedrijven en burgers kan Nederland zich voorbereiden op de toenemende uitdagingen van klimaatverandering en waterbeheer.
Deze combinatie van maatregelen en strategieën zal helpen om Nederland's stedelijke gebieden beter bestand te maken tegen extreme weersomstandigheden en zal een duurzame stedelijke ontwikkeling bevorderen.