Sinds het tweede semester 2022 werd de Belgische meubelindustrie geconfronteerd met een terugvallende vraag zowel op de binnen- als buitenlandse markten. De fel gestegen inflatie, hogere kosten voor energie en grondstoffen en onzekere toekomst door geopolitieke ontwikkelingen verontrustten de consument en leidden tot een daling van het consumentenvertrouwen. De perfecte storm waarover Fedustria vorig jaar spraken heeft zich in 2023 verder tot een echte orkaan ontwikkeld.
Daarenboven hadden vele consumenten ervoor geopteerd hun beschikbaar gezinsbudget na de coronapandemie (opnieuw) te besteden aan vrije tijd (reizen, horeca) en niet langer aan de inrichting van hun woonomgeving, die tijdens corona wel de nodige aandacht had gekregen en de sector toen fors had gestut.
Niettegenstaande de maatregelen van de overheid tot het ondersteunen van de consument via de energiepremie, samen met het in België gangbare principe van automatische loonindexering, goed voor een 16% loonstijging in 2021/2022, om de kooppracht op peil te houden, kwam er in 2023 geen kentering in de situatie, integendeel. De vraag bleef laag, ook in de bouw, met een vergelijkbare situatie in de buurlanden of op exportmarkten. De meubelsector bevindt zich dan ook in woelig vaarwater en de eerste negatieve gevolgen hebben zich reeds gemanifesteerd met faillissementen aan producentenzijde en winkelsluitingen in de handel. De pijlen worden nu gericht op 2024 dat hopelijk een heropleving zal kennen.
Foto ter illustratie.
'Nog niet dadelijk licht aan het einde van de tunnel'
In de nasleep van de energiecrisis en de hoge inflatie verhoogden de centrale banken hun belangrijkste rentevoeten na een lange periode van nul- of negatieve rente met de bedoeling de hoge vlucht van de inflatie te temperen. Dit lukte maar gedeeltelijk en leidde tot hogere rentevoeten voor bedrijven en consumenten. Bouwen werd daardoor een stuk duurder, en dit heeft ook zijn weerslag op de meubelsector. Minder nieuwe gebouwen betekent nu eenmaal minder nieuwe inrichtingen en interieurs/exterieurs die bovendien pas op het einde van het bouwproces komen.
De recente opflakkering van het geweld in het Midden-Oosten zorgt intussen voor hernieuwde spanning op de energiemarkten en leidt tot verdere onzekerheid van zowel consumenten en producenten. Die laatsten verwachten niet dadelijk een heropleving van de meubelconjunctuur en richten hun pijlen nu op 2024 en 2025.
Toch blijven ze niet bij de pakken neer zitten en werken ze hard aan hun eigen toekomst met een focus op productontwikkeling, design en innovatie waarbij de uitdagingen gesteld door de European Green Deal gericht op circulariteit en duurzaamheid niet uit de weg worden gegaan.
Fedustria begeleidt haar lidbedrijven in dit proces en lanceerde dit jaar bovendien ook een project om jongeren warm te maken voor een opleiding en job in de hout- en meubelsectoren.
Daarnaast staat de federatie haar leden bij in hun promotie- en exportactiviteiten door het organiseren van groepsstanden en prospectiereizen in het buitenland. Dit laatste vaak in samenwerking met FIT, Flanders Investment & Trade waarmee het een strategisch partnerschap heeft, en AWE, l’Agence Wallonne à l’Exportation et aux Investissements Etrangers.
Klik op de afbeelding om te vergroten.
Eerste semester 2023: Omzet daalt zowel in waarde als in volume
In het eerste semester van 2023 bedroeg de omzet van de Belgische meubelindustrie 1.106 miljoen euro, een daling met 5,6% in vergelijking met het eerste semester van 2022. Tijdens dezelfde periode stegen de afzetprijzen echter met 6,2% waardoor we in reële termen (volume) een de-facto omzetdaling van 11,8% noteren. In 2022 bedroeg de daling van de omzet op jaarbasis 0,4%.
Deze prijsstijgingen zijn grotendeels terug te voeren op de gestegen grondstof-, materiaal-, energie- en loonkosten.
Na een markante omzetstijging in 2022 kenden kantoor- en winkelmeubelen in de eerste helft van 2023 een daling met 4,1%. Bij woonmeubilair daalde de omzet met 4,7%. In de eerste helft van 2022 was er nog een bescheiden stijging met 1,9%. Keukenmeubelen stabiliseren mede doordat er minder en minder vergunningen voor nieuwe woningen worden uitgereikt. De hogere rente voor woonleningen houdt daarmee zeker verband. De omzet bij matrassen- en bedbodemproducenten daalde fors. Het faillissement van een belangrijke Belgische producent eerder dit jaar zal daar zeker een rol in hebben gespeeld.
Klik op de afbeelding om te vergroten.
Investeringen en bezettingsgraad van de productiecapaciteit
Tijdens het eerste semester van 2023 investeerde de Belgische meubelindustrie 48,2 miljoen euro, een stijging met 30,6% in vergelijking met dezelfde periode in 2022. In 2022 werd in totaal 86,1 miljoen euro geïnvesteerd , een toename met 15,4% tegenover 2021. Het forse investeringsvolume lijkt te duiden op een weerspiegeling van het herwonnen vertrouwen van de ondernemers in de toekomst.
De producenten van kantoor- en winkelmeubelen evenals de keukenproducenten investeerden fors tijdens de eerste 6 maanden van 2023. Ook de productgroep woonmeubilair kende een behoorlijke stijging van de investeringen. In de productgroep matrassen en bedbodems vielen de investeringen scherp terug. 
Klik op de afbeelding om te vergroten.
De bezettingsgraad van de productiecapaciteit in de Belgische meubelindustrie kon zich de voorbije jaren boven de 80% houden, maar kende sinds het derde kwartaal 2022 een terugval. Met 72,5% in het tweede kwartaal van 2023 hebben we een dieptepunt bereikt in de voorbije 10 jaar.
Klik op de afbeelding om te vergroten.
Tewerkstelling blijft op peil in de Belgische meubelsector
722 bedrijven stelden in 2022 9.763 medewerkers tewerk, een beperkte daling met 61 eenheden in vergelijking met 2021. De tewerkstelling bleef dan ook vrij goed op peil.
Spijts de dalende economische activiteitsgraad blijven de bedrijven op zoek naar technisch geschoolde medewerkers om de uitstroom van oudere werknemers op te vangen. Vanuit Fedustria wordt werk gemaakt van acties om jongeren warm te maken voor een opleiding en een job in de meubelsector.
Consumentenvertrouwen bereikt historisch dieptepunt
Na een historisch dieptepunt midden 2022 herstelden zowel het Belgisch als Europees consumentenvertrouwen lichtjes vooraleer in de zomer van 2023 opnieuw terug te vallen.
Belangrijke factoren met een impact op het vertrouwen zijn grotendeels onveranderd gebleven. De inflatie bleef naar verhouding hoog, prijzen daalden maar gedeeltelijk en de oorlog in Oekraïne loopt vast zonder uitzicht op een oplossing. Recentelijk kwam er de Hamas-aanval op Israël en dito reactie bij, wat ook zijn gevolgen heeft op de Europese en Belgische economie.
Klik op de afbeelding om te vergroten.
Stijgend bestellingsniveau in de meubelhandel
Volgens de maandelijkse enquête van de Nationale Bank van België stegen de ontvangen bestellingen in de Belgische meubelhandel tijdens de eerste 8 maanden van 2023 gecumuleerd met 11,3%. Na een stijging met 13,0% in het eerste kwartaal van 2023 bleef de toename van de bestellingen in het tweede kwartaal beperkt tot 5,7%, om in juli – augustus terug te versnellen tot 15,7%.
Dit contrasteert enigszins met de signalen die we oppikken in de markt en de handel. De stijgingen kunnen anderzijds wel ook worden verklaard door de terugval van de verkoop in 2022 en hogere prijzen.
Klik op de afbeelding om te vergroten.
Buitenlandse handel: zowel in- als uitvoer van meubelen dalen
In de eerste helft van 2023 daalde de uitvoer van Belgische meubelen (inclusief doorvoer) in waarde met 12,2% in vergelijking met de eerste helft van 2022. Rekening houdend met de samenhangende kostprijsstijging betekent dit echter wel een nog sterkere daling in volume. Er werd voor net geen 802 miljoen euro aan meubelen geëxporteerd. Frankrijk blijft weliswaar de grootste buitenlandse markt, maar liet een daling met 23,5% optekenen. Het land is nu goed voor een derde van de meubeluitvoer. Ook Nederland (-7,8%) en Duitsland (-9,3%) verloren aan relatief belang. De totale uitvoer naar landen binnen de EU daalde met 13,5%. Naar bepaalde landen of regio’s kon een stijging worden vastgesteld, maar al bij al bleef het bij beperkte omzetten.
De invoer van meubelen daalde fors met 17,4% en dit vooral door een daling van de invoer uit het Verre Oosten, met China (-30,6%), Indonesië (-49,8%) en Vietnam (-54,8%) als opvallendste dalers. China blijft met een aandeel van 24,8% wel nog het belangrijkste oorsprongsland. Ook uit Oost-Europa kwamen minder meubelen, vooral dan door een -niet onverwachte- terugval uit Wit-Rusland (-76,1%), al vallen meubelen niet onder de door de EU uitgevaardigde sancties. Uit de andere EU-landen werd 3,7% minder meubelen geïmporteerd. Na China blijven Nederland en Duitsland de belangrijkste meubelleveranciers op de Belgische markt.
Fedustria is de Belgische federatie van de textiel-, hout- en meubelindustrie en de houtinvoerhandel. Wij vertegenwoordigen in België rond de 1.660 ondernemingen (waarvan meer dan 90% kmo’s zijn), die samen 36.200 directe jobs creëren en een omzet halen van 12 miljard euro, waarvan ca. 70% uit export. Afzonderlijk beschouwd is de Belgische meubelindustrie goed voor een omzet van 2,3 miljard euro en om 9.800 werknemers.
Meer informatie:
Fedustria
www.fedustria.be