OPEN is geen bibliotheek, geen theater, geen restaurant, geen leslokaal of atelier: het is het allemaal. Midden in Delft pionieren een innovatieve bibliotheek en een kunstencentrum samen op succesvolle wijze. Alle details - van menukaart, tot logo en interieur - kloppen en versterken het concept.
OPEN prijkt in grote letters op de gevel. Uit de letters mist hier en daar een hapje, en dat is veelzeggend, want nu is zelfs de naam ‘open’ gemaakt. Eenmaal binnen hangt een sfeer die zowel gemoedelijkheid als dynamiek herbergt. Direct achter de glazen gevel aan het Vesteplein vind je de zitjes en leestafels van het proeflokaal. Om de hoek verraadt een vleugel op een verhoogde vloer, met ertegenover een brede trap die óók tribune is, dat je hier een optreden kunt verwachten. Ondertussen kun je door de glazen wanden van het inleverpunt zien wat er met je boeken gebeurt als je ze terugbrengt, wordt er naar hartelust gespeeld in ‘De Torteltuin’, en druppelen cursisten binnen voor de muziekles in een van de met halfhoge boekenkasten omklede leslokalen. De Delftenaren lijken al helemaal gewend aan dit vernieuwende concept, hoewel volgens Monique Bradley van initiatiefnemer DOK nog elke dag nieuwe stedelingen OPEN ontdekken. “Onze leden en cursisten weten de weg uiteraard te vinden, extra leuk is het als nieuwe bezoekers of passanten binnenstappen. Ze weten vaak niet wat ze zien, en zijn allemaal aangenaam verrast.” En dat geldt overigens ook voor de bestaande leden en gebruikers. “De reacties zijn nagenoeg allemaal positief.”
CO-CREATIE
Het concept is dan ook volledig in co-creatie ontstaan, tussen bibliotheek DOK, kunstencentrum De VAK, de gemeente en de vastgoedpartner. “De eerste gesprekken ontstonden in 2016, de twee daaropvolgende jaren zijn we de plannen gaan uitwerken en eind 2018 was de verbouwing voltooid. De investering was mogelijk doordat iedereen er de meerwaarde van inzag. Zelfs het publiek wisten we enthousiast te maken middels een crowdfundingsactie.”
OPEN heeft twee ingangen, eentje aan het Vesteplein en een aan de om de hoek gelegen winkelstraat Vestpoort. Voor de verbouwing tekende architect Aat Vos, zoals hij dat ook in 2009 al gedaan had voor DOK. Vos is gespecialiseerd in het ontwikkelen van zogenoemde ‘third places’ - publieke ruimtes zoals bibliotheken en cultuurhuizen - waar mensen zich welkom voelen. Om de open sfeer te benadrukken, en ook vanuit duurzame overwegingen, werkte Vos zo veel mogelijk met bestaande middelen.
Hij plaatste leslokalen en ateliers als boxen in de ruimte en liet ze omkleden met halfhoge boekenkasten, zodat je nog steeds open zicht hebt. DOK wist veel bestaande boekenrekken te recyclen, aangevuld met heel veel vintage kasten van de kringloop, welke zijn aangepast aan de eisen van de bieb door het binnenwerk te veranderen. “Interieurontwerper Sandra Planken van Studio NOUN is verantwoordelijk voor de ‘edgy’ sfeer. Zij leverde bijzondere elementen, zoals meubelen die het interieur net wat meer karakter geven. Net als de oude kasten waarvoor ze stad en land afzocht.” Het interieurplan kwam ook in co-creatie tot stand, tussen architect, interieurontwerper én het eigen team. “Samen met Satelliet kozen we bewust voor meubelen die iets warms uitstralen, maar ook comfortabel zijn. Mensen zitten hier soms uren te werken of te lezen, dus dan mag het lekker zitten. We gebruiken mooie, tactiele materialen, rijke kleuren en veel planten”, vertelt Bradley. “Er zijn zitjes met oorfauteuils waar je je even lekker kunt terugtrekken, maar de meeste focus ligt op tafels die uitnodigen tot ontmoeting en gesprek, dat is ook de co-creatie en interactie die we willen aanmoedigen.”
TERUG IN DE TIJD
Monique Bradley neemt ons even mee terug in de tijd. De hoofdvestiging van DOK, de openbare bibliotheek van Delft, was al een jaar of tien gevestigd in dit pand, een voormalige supermarkt midden in de stad. “We zijn een gevestigd merk, en staan te boek als innovatieve ‘bieb’. Waar andere bibliotheken kampen met dalende ledenaantallen, valt dat bij ons mee.” Collega organisatie De VAK, het Delftse centrum voor de kunsten, kampte met een wisselende bezettingsgraad. ’s Middags en ’s avonds niet, maar vooral overdag stonden de lokalen vaak leeg. De twee organisaties raakten in gesprek, samen met de gemeente, en zo ontstond het idee om te fuseren in het pand van DOK. “Het levert gemeente een jaarlijkse kostenbesparing op van 1,2 miljoen euro omdat beide organisaties nu een pand delen. Ook de eigenaar van het pand zag de meerwaarde in van de investering”, verduidelijkt Bradley. Overigens zat het enthousiasme zeker niet alleen in efficiëntievoordeel, juist niet. “Nog belangrijker was de mogelijkheid om echt te gaan samenwerken. Co-creatie tussen DOK en De VAK, maar ook met gebruikers en buren, levert heel veel op. Zo nodigt OPEN uit tot het leggen van allerlei dwarsverbanden, zoals al gebeurt met scholen en maatschappelijke organisaties, maar we zien ook kansen voor samenwerking met de bioscoop en het theater aan de overkant van het plein en met winkels in de buurt.”
CONTACT MAKEN
Ook Michelle Barendse, coördinator horeca bij OPEN, erkent die specifieke hospitality-insteek die hier geldt. “Ik kom uit de avondhoreca, was echt een barvrouw. De sfeer bij OPEN is totaal anders, het is een landingsplaats in de stad. Ik probeer al mijn teamleden in te prenten dat we iedereen zien staan en dat we echt contact maken met onze bezoekers. En eigenlijk gaat dat ook vanzelf, er is ruimte voor in dit concept. We praten over de film die mensen gaan zien, over het bandje waarmee ze komen repeteren of over de boeken die ze zoeken.” Door de week staan de deuren open van tien uur ’s ochtends tot elf uur ’s avonds. “Mensen komen hier voor koffie, lunch maar ook voor de avondmaaltijd - in combinatie met een avondcursus bijvoorbeeld. Elke dag verzorgt een van onze passiekoks een daghap vanuit de eigen wereldse achtergrond. Als iets niet werkt, sturen we bij. Bijna alles op de kaart komt van lokale producenten en leveranciers; dat is niet alleen duurzaam maar ook verbindend.”
Het was een turbulent jaar, geven beide dames toe, maar ze kijken met veel tevredenheid terug. “We zijn tijdens de verbouwing steeds in delen open gebleven”, vertelt Bradley, “dat was continu schuiven met kasten en boeken verplaatsen. Sommige boeken gingen wel vier keer door de handen van onze medewerkers. Zo bleven we al die tijd de ontmoetingsplaats die we willen zijn.” Nu het eerste jaar achter de rug is, nemen ze bij OPEN de tijd om te evalueren en bij te sturen. Barendse: “We ontdekken wat er nog mist in het assortiment, we overwegen bijvoorbeeld uit te breiden met een saladebar en quiches op de kaart. Ook zetten we de puntjes op de i, zoals een bloemetje op de nu nog lege tafels.” Hun gezamenlijke missie is om de ruimtes nog beter te benutten, en om te blijven co-creëren. Bradley: “Onze ruimtes kun je ook huren voor workshops, evenementen of een borrel; daar kunnen we nog meer uit halen. We willen onszelf blijven vernieuwen. Er ligt nog een wereld voor ons open.”
Tekst: Renske Schriemer | Fotografie: Fred Sonnega
Meer informatie;
Satelliet Meubelen
www.satelliet.net